CHP Devlet mi, yoksa bir Siyasi Parti mi?

*

Resimleri orjinal boyutunda görmek için üzerlerine tıklayınız

Kimi kime şikâyet edeceğini şaşıran esnaf… Akbaba dergisinde yayınlanan bu karikatür konumuzu gayet net bir şekilde özetlemektedir (KAYNAK: Akbaba Dergisi, sayı 282, 1 Haziran 1939, sayfa 5.)

***

Malumunuz üzere CHF’nin (CHP) 1935 tarihinde toplanan 4. Kurultayı’nda, faşizmi, diktatörlüğü sağlamlaştıran önemli kararlar alındı. Bu kurultayda fırka, parti olarak değiştirildi. Asıl mühim değişiklik ise parti tüzüğünde yapıldı.

Bu değişikliklere göre:

1 – Parti Genel Sekreteri aynı zamanda Içişleri Bakanı oluyordu.

2 – İllerdeki valiler parti il başkanlığı görevine getirildiler.

3 – Umumi müfettişler hem parti işlerini, hem de devlet işlerini denetlemekle görevlendiriliyordu.

Değişikliğin nedenini, CHP Genel Sekreteri ve İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, 28 Ağustos 1936 tarihinde şöyle açıklıyor:

“Cumhuriyet Halk Partisi’nin memleketin siyasi ve içtimai hayatında güttüğü yüksek maksadın tahakkukunu kolaylaştırmak ve partinin inkişafını artırmak ve hızlandırmaktır. Hükümet ve parti beraberliğini, bütün kudreti hükümete vererek parti teşkilatını daha az ehemmiyetli görmeye mütemayil (eğilimli) bir zihniyet şeklinde telakkiye mani olmak lazım geldiği gibi, esas meselenin partiyi kuvvetlendirmek ve partinin gayelerini daha kolaylıkla gerçekleştirmek için hükümetin tam yardımını temin etmek olduğu tebarüz ettirilmiştir.”[1]

Ne ki, tüzükte yapılan değişiklik Memurin Kanunu’nun* 9. maddesiyle çelişiyordu. 9. madde, “memurların siyasi cemiyet ve kulüplere katılmalarını” yasaklıyordu.

M. Kemal Atatürk söz konusu maddeyle ilgili olarak şunları söylüyor:

“Ben bu maddede değiştirilecek bir şey görmüyorum. Çünkü burada memurların siyasi cemiyetlere girmemesinden maksat onların, **benim partimden başka partiye** intisap edememesi demektir. Bu bakımdan bu madde hatta faydalıdır ve katiyen değiştirilmemelidir.”[2]

Görüldüğü gibi, önemli olan yasa değil, yasanın M. Kemal tarafından yorumlanışıdır.[3]

***

** Memurin Kanunu: 18 mart 1926 tarihinde yürürlüğe giren ve memur olmanın sınırlarını ortaya koyan kanun.

**********

KAYNAKLAR:

[1] CHP Genel Sekreterliğinin Parti Örgütüne Genelgesi, cild 1, sayfa 9.

[2] Hilmi Ural, Hatıralarım, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1959, sayfa 297, 298.

[3] Fikret Başkaya, Paradigmanın Iflası, Doz Yayınları, Istanbul 1991, sayfa 113, 114.

**********

Kadir Çandarlıoğlu

**********

“Belgelerle Gerçek Tarih” isimli 792 sayfalık çalışmamızı ücretsiz indirebilirsiniz:

http://www.mediafire.com/?vgk9k8cozdpy7ez

*

Alıntılarda şu şekilde kaynak belirtiniz:

http://www.belgelerlegercektarih.wordpress.com

*

*