Hadis-i Şerifler’de Yaşama Güdüsü

*

Resimleri orjinal boyutunda görmek için üzerlerine tıklayınız

***

Fizyolojik güdüler, vücutta kimyevi ve organik dengenin bozulması sonucunda harekete geçer. Bu hal, son psikofizyolojik araştırmalarda, homeostasis (hayati denge) olarak bilinmektedir. Insan veya hayvan bu dengesizlikten kurtulmak için güdülenir ve vücudu eski denge durumuna getirmek için harekete geçer. Güdü harekete geçince, insan veya hayvan vücudu bozulan dengeyi sağlamak, eski sağlıklı durumuna kavuşmak için uygun hareketi yapar. Bu yüzden, Amerikalı meşhur fizyolog Walter Cannon (1945), bedende hayati dengeyi sağlamak için, faydalı/uygun harekete yönlendiren bir hikmetin olduğu fikrine vardı. Son deneysel araştırmalara göre, vücutta önemli bazı besinlerin eksikliği, bu besinleri içeren yiyeceklere doğru bir eğilim oluşturuyor. Bu deneylerden birinde, vücutlarında büyük ölçüde tuz kaybına uğratılarak böbrek üstü salgı bezleri tahrip edilen fareler kullanıldı. Önlerine tatlı ve tuzlu su bulunan kaplar konuldu. Böbrek üstü salgı bezleri tahrip olan fareler, önceki hallerine oranla çok büyük miktarda, yaklaşık 20 kat daha fazla su içmeye başladılar. Bu deney, vücuttaki tuz eksikliğinin tuzlu su içmek için bir güdü oluşturduğunu gösterdi. Bu güdü, böbrek üstü salgı bezleri tahrip edilmeden önce bu farelerde olmayan bir güdüydü.

Daha başka deneyler, süt emme çağında olan çocuk grupları üzerinde yapıldı. Sağlık durumları özenle gözden geçirilip kiloları tartıldı. Önlerine konan, sevdikleri çeşitli yiyecekleri özgürce seçip yemeleri için serbest bırakıldılar. Bir müddet sonra, bu çocukların sağlık durumlarının daha iyi olduğu görüldü. Bu deneyler, bedendeki belirli besinlerin eksikliği sonucunda vücuttaki hayati dengenin (homeostasis) bozulması halinde, noksan besinleri içeren gıdalara karşı bir dürtü, bir iştah oluştuğunu ortaya koymuştur.[1] Açıkça anlaşılacağı gibi bu besinlerin alınması vücudun ihtiyaç duyduğu gıdaları sağlamakta, vücut bundan yararlanmakta ve sağlık düzelmektedir.

Bu gerçeğe Rasulallah (sallallahu aleyhi vesellem) Efendimiz, işaret etmektedir:

“Nebi (sallallahu aleyhi vesellem) bir hastayı ziyaret etti. Ne yemek istediğini sorunca, buğday ekmeği başka bir rivayette kek cevabını verdi. Rasulallah (s.a.v): Kimde buğday çöreği varsa kardeşine göndersin buyurdu. Ardından: “Birinizin hastası, birşey arzuladığında onu yedirsin.” sözünü ekledi.”

Nebi (sallallahu aleyhi vesellem) bir hastayı yokladı. “Ne arzuluyorsun?” diye sorunca “kek” dedi. Nebi: “Tamam” deyince, istediğini getirdiler.[2] Rasulallah (s.a.v): “Birinizin hastası, birşey arzuladığında onu yedirsin.” buyurdu. Bu söz mutlaka, Yüce Allah’ın vücutta yarattığı bir özelliğe işaret ediyor. Insan ve hayvan, vücudun ihtiyaç duyduğu gıdaya iştahla yöneliyor. Bu özellik, Walter Cannon’un 20. yüzyıl başlarında, canlı varlıkların hayati dengeyi sağlamak (Homeostasis) için yaptıkları hareketleri araştırmalarında keşfettiği bir özelliktir. Bu hadisinde Rasulallah (s.a.v), “Birinizin hastası, birşey arzuladığında onu yedirsin.” sözüyle, hastanın arzu duyduğu yiyeceğin ona fayda vereceğine işaret etmiştir. Çünkü vücut ona ihtiyaç duymuştur; yediğinde gıda olacak ve sağlığı düzelecektir.[3]

**********

KAYNAKLAR

[1] Prof. Dr. Muhammed Osman Necati, el-Kur’anu ve İlmu’n Nefs, Daru’ş Şuruk, 3. Baskı, Beyrut 1987, sayfa 76-79.

[2] İbnu Mâce, 1/No: 1439, 1440, 3440, 3441.

[3] Prof. Dr. Muhammed Osman Necati, Hadis ve Psikoloji (el-Hadisu’n Nebeviyyetu ve İlmu’n Nefs), (tercüme eden: Dr. Mustafa Işık), Fecr Yayınları, Ankara 2008, sayfa 21, 22.

.