M. Kemal Atatürk nasıl Cumhurbaşkanı oldu? Cumhuriyet nasıl ilan edildi ?
*
Resimleri orjinal boyutunda görmek için üzerlerine tıklayınız
29 Ekim 1923 tarihli Meclis tutanağının ilk sayfası
***
Malumunuz olduğu üzere M. Kemal, 28 Ekim 1923 akşamı Çankaya’daki meşhur sofrasında “yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz” der. Ertesi gün yapılacak işlerle ilgili olarak “gerekli direktifleri verir.”[1]
Ve Cumhuriyet, 29 Ekim 1923’te Meclis’te bulunan 158 milletvekilinin oylarıyla kabul edilir.[2] Bu karardan 15 dakika sonra ise Cumhurbaşkanı seçimine geçilir ve M. Kemal 158 kişinin oylarıyla Cumhurbaşkanı seçilir.[3] Halbuki Mahmut Goloğlu’na göre Meclis 287 milletvekilinden oluşuyordu.[4] Dursun Gök ise “Ikinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi (1923-1927)” isimli çalışmasında Meclis’e seçilenlerin 287 kişi olduğunu belirledikten sonra istifa ve yeniden seçilmelerle bu sayının 314’e kadar çıktığını açıklamakta[5], ancak hemen ardından II. TBMM mebuslarının mesleki dökümünde Mehmet Turhan’ın “Siyasal Elitler” kitabından yaptığı alıntı ile bu oranı 333 olarak göstermektedir.[6] Peki diğer milletvekilleri neredeydi?
*
29 Ekim 1923 tarihli orjinal Meclis tutanağının 119. sayfasında M. Kemal’in 158 Milletvekilinin oyuyla seçildiği yazmaktadır
***
Bu da TBMM’ce latinize edilmiş tutanak… 158 Milletvekili tarafından seçildiğini gösteriyor.
***
Neredeydi bunlar? Hepsi anlaşarak toplu halde tiyatro oyunu izlemeye mi gitmişlerdi? Iyisi mi biz bu sualin cevabını “yobaz” diyemeyeceğimiz bir tarihçi olan Yılmaz Öztuna’ya bırakalım:
“… Cumhuriyet rejimine geçildi. Atatürk böyle istedi. Bir referandum falan yapılmadı. Zaten cumhuriyet, milletvekillerinin ancak yarısının gece meclis oturumuna katılıp müzakeresiz oylanıp kabûl edildi. Diğer yarısına o oturuma katılmamaları için haber gönderildikten başka, gelmemeleri için evlerinin önüne polis dikildi. 1923 meclisi milletvekili sayısının, cumhuriyet için oy verenlerin iki misli olduğu rakamların belâgati ile açıktır. Üstelik bu, Ikinci Meclis’tir.”[7]
Evlerinin önüne polis dikilmiş…
*
Yılmaz Öztuna’nın Türkiye gazetesinde çıkan yazısı… “Meclise gelmemeleri için Milletvekillerinin evlerinin önüne polis dikildi”
***
Yani oylamaya meclisin ortalama yüzde 50’si katıl(a)madı. Buna rağmen rejim değiştiriliyor ve reis seçiliyor.
Gördünüz mü Hakimiyet-i Milliye’yi?
***
Benzer yazılar için bakınız;
http://belgelerlegercektarih.com/2012/10/29/cumhuriyet-ve-ilani-hakkinda-ne-dediler/
**********
KAYNAKLAR:
[1] Erik Jan Zürcher, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, (Tercüme eden: Gül Çağalı Güven), Bağlam Yayınları, Istanbul 1992, sayfa 50.
[2] TBMM Zabıt Ceridesi, Içtima 28, 29 Ekim 1923, cild 2, sayfa 96.
[3] TBMM Zabıt Ceridesi, Içtima 28, 29 Ekim 1923, cild 2, sayfa 99. (Orjinali 119. sayfa) Ayrıca bakınız; Ahmet Cemil Ertunç, Cumhuriyetin Tarihi, Pınar Yayınları, 6. Baskı, Istanbul 2011, sayfa 72.
[4] Işıl Çakan, Türk Parlamento Tarihinde II. Meclis, Çağdaş Yayınları, Istanbul 1999, sayfa 86-90.
[5] Dursun Gök, Ikinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi (1923-1927), Siyasi, Sosyal, Iktisadi Gelişmeler, Inkılaplar, Olaylar, Tepkiler, Konya 1995, sayfa 12.
[6] Dursun Gök, Ikinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi (1923-1927), Siyasi, Sosyal, Iktisadi Gelişmeler, Inkılaplar, Olaylar, Tepkiler, Konya 1995, sayfa 14.
[7] Yılmaz Öztuna, “Cumhuriyet’e geçiş biraz sancılı oldu”, Türkiye Gazetesi, 14 Mayıs 2011.
**********
Kadir Çandarlıoğlu
**********
Alıntılarda şu şekilde kaynak belirtiniz:
http://www.belgelerlegercektarih.com
*
*
İşte demokrasi (!). Bunlar küfrün bile mümini değiller. Reisicumhur değil diktatör-i cumhur!
Sizin gibi yalan tarih belgeleriyle bu ülkeyi bölmeye çalıştığınız o kadar belli ki siz keşke Yunan galip gelseydi diyen birinden tarih öğrenip gelmissiniz İlber Ortaylı dediği gibi siz yapılan işleri nasıl küçültüruz derdine düşmüş yaratiklarsiniz Allahin laneti üzerinize olsun cumhuriyet milletin kendini yonetmesidir buna kim karşı çıkar
@Ali, Yunan galip gelseydi derken, kemalistlerin yaptigi zulmü yapamazdi demek istiyor. Bu hususta yazilmis bir yazi icin bak, tabii okumak diye bir fiilden mahrum degilsen:
http://belgelerlegercektarih.com/2017/07/19/ahmet-hakana-cevap-4/
Ayrica Ilber Ortayli, Islam’da laiklik olmaz diyor. Bu yüzden M. Kemal’in getirdigi laiklik Islam’a aykiridir diyoruz. Var misin aynisini demeye?
Iste Ortaylinin kitabi:
http://belgelerlegercektarih.com/2012/07/26/prof-dr-ilber-ortayli-islamda-laiklik-olmaz/
M. Kemalin müspet icraatlarini kücültmeye lüzum bile duymam. Fakat menfi yani Islam aleyhindeki icraatlari büyüktür.
M. Kemal döneminde cumhuriyet yoktu. Tek parti rejimi vardi. Meclis sekilden ibaretti. Bu yazilari oku:
http://belgelerlegercektarih.com/2013/08/14/hangi-diktator-halife-ve-padisah-olabilecekken-cumhuriyeti-kurar-diyenlere-cevap/
http://belgelerlegercektarih.com/2012/08/06/cok-partili-sisteme-m-kemal-ataturk-ile-gecildi-yalani-tek-parti-rejimi-chp/
TBMM Resmî Sitesindeki verilere göre 2. Dönem Milletvekilleri Listesi
(2.Dönem: 11 Ağustos 1923 / 26 Haziran 1927)
1) Damar ARIKOĞLU
2) Mehmet Kemal KUSUN
3) İsmail Safa ÖZLER
4) Sadık Bey
5) İzzet Ulvi AYKURT
6) Ali ÇETİNKAYA
7) Mehmed Kamil MİTAS
8) Musa Kazım TUNÇ
9) Ruşen Eşref ÜNAYDIN
10) Besim ATALAY
11) Mustafa Vehbi ÇORAKÇI
12) Mehmet Neşet ÖZERCAN
13) Osman Bey
14) Mehmet Nafiz AKTİN
15) Ali Rıza ÖNDARENDE
16) Ahmet Esat URAS
17) Mustafa Hilmi Bey
18) Mustafa Kemal
19) Ali Fuat CEBESOY
20) Şakir KINACI
21) Ali KÜTÜKÇÜOĞLU
22) İhsan PEHLİVANLI
23) Ömer Mümtaz TANBİ
24) Ahmet Saki Bey
25) Hasan Sıktı Bey
26) Mahmud Murad Bey
27) Mehmet Rasih KAPLAN
28) Halit Paşa
29) Talat SÖNMEZ
30) Tahsin UZER
31) Hilmi GÜR
32) Aziz Zekai APAYDIN
33) Mithat AYDIN
34) Mustafa Reşit BAYDUR
35) İzzettin ÇALIŞLAR
36) Mazhar GERMEN
37) Hasan Tahsin SAN
38) Süleyman Sudi ACARBAY
39) Mehmet Şefik BAYDAR
40) Samih Rifat Bey
41) Mehmed Hakkı DİNÇ
42) Mehmet Şükrü YAŞIN
43) Muhittin Bey
44) Resul Sıtkı Bey
45) Falih Rıfkı ATAY
46) Mehmet Şükrü GÜLEZ
47) Mehmet Cevat GÜRER
48) Mehmet Vasfi NUHOĞLU
49) Emin Cemal SUDA
50) Salih BOZOK
51) Ahmet Hamdi DİVANLIOĞLU
52) Avni DOĞAN
53) Süleyman Sırrı İÇÖZ
54) Hüseyin ÇELİKBAŞ
55) Mustafa Şeref ÖZKAN
56) Nurettin Paşa
57) Ali Hikmet AYARDEM
58) Refet CANITEZ
59) Mustafa Fehmi GERÇEKER
60) Hasan Necati KURTULUŞ
61) Osman Nuri ÖZPAY
62) Cavid Paşa
63) Talat Avni ÖZÜDOĞRU
64) Süleyman Necmi SELMEN
65) İhsan ERYAVUZ
66) Avni ZAİMLER
67) Ziya ESEN
68) Ahmet Talat ONAY
69) Mustafa Abdulhalik RENDA
70) Mehmet Rifat ÜNÜR
71) Mehmet Şakir KESEBİR
72) İsmail Kemal ALPSAR
73) Mustafa Elvan CANTEKİN
74) Mehmet Münür ÇAĞIL
75) Abdullah İsmet EKER
76) Ahmet Ziya TONGUÇ
77) Hüseyin Ferit TÖRÜMKÜNEY
78) Yusuf BAŞKAYA
79) Mazhar Müfid KANSU
80) Necip Ali KÜÇÜKA
81) Ali Haydar ÖKTEM
82) Mustafa Nazım SAMANLI
83) Feridun Fikri DÜŞÜNSEL
84) Ahmet KULUALP
85) Mehmet Bey
86) Abdulkadir Cavit EKİN
87) Mehmet Ziya GÖKALP
88) İbrahim Ethem ÜNGÖREN
89) Fevzi PİRİNÇCİOĞLU
90) Mehmet Zülfü TİĞREL
91) Abdurrahman Şeref ULUĞ
92) Hüseyin Rıfkı Bey
93) Cafer Tayyar EĞILMEZ
94) Faik KALTAKKIRAN
95) Mustafa Savfet Bey
96) Süleyman Bey
97) Cevad ÇOBANLI
98) Muhittin ÇÖTELİ
99) Hüseyin GÖKÇELİK
100) Naci KARAALİ
101) Kazim ORAL
102) İhsan SAĞLAM
103) İhsan Hamit TİĞREL
104) İbrahim ÇOLAK
105) Halil İbrahim IŞIK
106) Ahmet İffet MERCİMEKOĞLU
107) Takyettin Fikret ONURALP
108) Rasim Celaleddin ÖZTEKİN
109) Mehmed Hamdi ARPAĞ
110) Abdülhak FIRAT
111) Mehmet Sabit SAĞIROĞLU
112) Rüştü Paşa
113) Mehmet Raif DİNÇ
114) Cazım DURU
115) Münir Hüsrev GÖLE
116) Mehmet Ziyafettin GÖZÜBÜYÜK
117) Halet SAĞIROĞLU
118) Bahri SARITEPE
119) Ali Ulvi Bey
120) Mehmet Arif Bey
121) Emin SAZAK
122) Abdullah Azmi TORUN
123) Ferid Bey
124) Mehmet Ali CENANİ
125) Hacı Ahmet Remzi GÜREŞ
126) Ali KILIÇ
127) Mehmet ŞAHİN
128) Celal Nuri İLERİ
129) Ali Haydar Bey
130) Muhittin TEMOÇİN
131) Hüseyin Hacim ÇARIKLI
132) Ali Şevket ÇOLAK
133) Tahir KARADENİZ
134) Musa Kazım OKAY
135) Hakkı Tarık US
136) Hasan Fehmi ATAÇ
136) Ahmet Zeki KADİRBEYOĞLU
138) Cemal Hüsnü TARAY
139) Veysel Rıza ZARBUN
140) Mehmed Nazmi DİLAVEROĞLU
141) Süleyman Asaf DORAS
142) İbrahim DEMİRALAY
143) Ahmet Mükerrem KARAAĞAÇ
144) Hüsnü ÖZDAMAR
145) Abdurrahman Şeref Bey
146) Ahmet Muhtar Bey
147) Adnan ADIVAR
148) Ali Fuat AGRALI
149) Yusuf AKÇORA
150) Süleyman Sırrı ARAL
151) Ali Rıza BEBE
152) İbrahim Refet BELE
153) İsmail Hakkı CANBULAT
154) Fevzi ÇAKMAK
155) Ahmet Hamdi DENİZMEN
156) Hakkı Şinasi EREL
157) Behiç ERKİL
158) Kazım KARABEKİR
159) Ziya KARAMÜRSEL
160) Tevfik Kamil KOPERLER
161) Ali Fethi OKYAR
162) Hüseyin Rauf ORBAY
163) Refik SAYDAM
164) İhan SÖKMEN
165) Hamdullah Suphi TANRIÖVER
166) Edip Servet TÖR
167) Ali Haydar YULUĞ
168) Seyiy Mehmet Emin Bey
169) Ahmet Münir AKKAYA
170) Ahmet Hamdi AKSOY
171) Fahrettin ALTAY
172) Tevfik Rüştü ARAS
173) Mahmut Celal BAYAR
174) Mahmud Esad BOZKURT
175) Mustafa Kamil DURSUN
176) Mustafa Rahmi KÖKEN
177) Mehmet Rüştü SARAÇOĞLU
178) Mustafa Necati UĞURAL
179) Abdülkadir Bey
180) Mehmet Mithat ALAM
181) Mehmet ERTEN
182) Tahsin HÜDAİOĞLU
183) Nurettin ÖZDEMİR
184) Ali Rıza Bey
185) İsmail Sabuncu
186) Ali Sururi TÖNÜK
187) Mehmet Emin YURDAKUL
188) Şuuri Bey
189) Hulusi Bey
190) Mehmet Vehbi BOLAK
191) Osman Niyazi BURCU
192) Mehmet Emir
193) Mehmet Ali Haydar MÜSTECAPLIOĞLU
194) Ahmet Süreyya ÖRGEEVREN
195) Kazım ÖZALP
196) Ahmet Akif AĞAOĞLU
197) Ömer Bey TARIM
198) Ahmet Mahir Bey
199) Halid AKMANSÜ
200) Ali Rıza DİREKOĞLU
201) Velet Celebi İZBUDAK
202) Mehmet Necmettin KOCATAŞ
203) Mehmet MÜHTO
204) Ali Nazmi ÖZÜGÜR
205) Hasan Fehmi TÜMERKAN
206) Halid Bey
207) Sabit GÖZÜGEÇGEL
208) Ahmet Hilmi KALAÇ
209) Ahmet Zeki KARAKİMSELİLER
210) Nuh Naci YAZGAN
211) Şükrü Naili GÖKBEREK
212) Şevket ÖDÜL
213) Fuat UMAY
214) Mahbup Bey
215) Ali Rıza BENLİAĞAZADE
216) Mehmed Refik KAKMACI
217) Yahya Galip KARGI
218) Lütfi Müfit ÖZDEŞ
219) Mustafa Bey
220) Ahmet Şükrü Bey
221) Mehmet Ragıp AKÇA
222) Saffet ARIKAN
223) Hüseyin SIRRIBELLİOĞLU
224) İbrahim TOLON
225) Ibrahim Süreyya YİĞİT
226) Kazım Hüsnü Bey
227) Fuat GÖKBUDAK
228) Eyüp Sabri HAYIRLIOĞLU
229) Mustafa Fevzi KARAAĞAÇ
230) Refik KORALTAN
231) Musa Kazım ONAR
232) Mehmet Naim ONAT
233) Tevfik Fikret SILAY
234) Hacı Bekir SÜMER
235) Mustafa ULUSAN
236) Ali Şadi ÇELİK
237) Ali Saip URSAVAŞ
238) Seyfi AYDIN
239) Mehmet Ali Cevdet BARLAS
240) Mehmet Nuri CONKER
241) Mehmet Rıza DİNÇAY
242) Mehmet Recep PEKER
243) Mahmud Faik SOYLU
244) Ragıp SOYSAL
245) Ahmet Ferik TEK
246) Reşit AĞAR
247) Hacı Bedir FIRAT
248) Mustafa İsmet İNONÜ
249) Mehmet Hilmi OYTAÇ
250) Mahmud Nedim ZABCI
251) Abdulgani Ensari
252) Ali Riza ERTEN
253) Mehmed Necib GÜVEN
254) Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU
255) Adürrezzak ŞATANA
256) Mehmed Derviş URAL
257) Yunus Nadi ABALIOĞLU
258) Mehmed Esad İLERİ
259) Mehmet Şükrü KAYA
260) Hafız Emin İNANKUR
261) Mehmet Fikret MARULYALU
262) Ahmet Besim ÖZEK
263) Mehmet Niyazi RAMAZANOĞLU
263) Osman Kadri BİNGÖL
264) Rıza KOTAN
265) İlyas Sami MUŞ
266) Mehmed Ata ATAY
267) Halit MENGİ
268) Ebubekir Hazım TEPEYRAN
269) Ali Galip YENEN
270) Recai BAYKAL
271) İsmail ÇAMAŞ
272) Ahmed Faik GÜNDAY
273) Halil Sıtkı KUMRU
274) Ahmed Hamdi YALMAN
275) Rauf Bey
276) Hasan Cavit Belul
277) Ahmet Fuat BULCA
278) Esat ÖZOĞUZ
279) Ekrem RİZE
280) Ali Rıza ZIRH
281) Abidin Bey
282) Ethem Bey
283) Vasıf ÇINAR
284) Mehmet Nazif DUMLU
285) KEMAL GÜROL
286) Mehmed Reşad KAYALI
287) Mehmet Yaşar ÖZEY
288) Mustafa Fevzi SARHAN
289) Mehmet Sabri TOPRAK
290) Saim UZEL
291) Halil Hulki AYDIN
292) Mehmet SOYDAN
293) Kemalettin Sami Paşa
294) Rıza NUR
295) Recep Zühtü Soyak
296) Yusuf Kemal TENGRİŞENK
297) Ömer Şevki Bey
298) Halis Turgut Bey
299) Ahmet Muammer Bey
300) Rahmi Bey
301) Yusuf Ziya BAŞARA
302) Rasim BAŞARA
303) Mehmet Şemsettin GÜNALTAY
304) Ömer Cudi Paşa
305) Halil Fahri GÜRMEN
306) Abdülkadir Ahmet KÜRKÇÜ
307) Mahmut ODABAŞI
308) Yahya Kemal BEYATLI
309) Ali Fuat BUCAK
310) Hüsrev GEREDE
311) Mehmet Refet TOPÇUOĞLU
312) Mehmet Refet ÜLGEN
313) Saffet Yetkin
314) Faik ÖZTRAK
315) Mehmet Cemil UYBADIN
316) Hacı Kamil Bey
317) Mehmed Emin Bayav
318) Bekir KUNDUK
319) Mustafa Vasfi SÜSOY
320) Ali Şefik BAŞMAN
321) Ahmet Muhtar CİLLİ
322) Mehmed Rahmi EYÜPOĞLU
323) Süleyman Sırrı GEDİK
324) Abdullah OKTAY
325) Hasan SAKA
326) Ahmet Hamdi ÜLKÜMEN
327) İbrahim ARVAS
328) Münip BOYA
329) Hakkı UNGAN
330) Ahmet Ragıp ÖZDEMİROĞLU
331) Yusuf Ziya ÖZENCİ
332) Hilmi TUNALI
333) Halil TÜRKMEN
KAYNAK :
https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_eski.sonuc?adi=&soyadi=&il=&meclis=1-2&kelime=
Belki işinize yarar, vesselam.
Sanırım 1 kişi eksik yazdım 334’de olabilir fakat her durumda sonuç aynı. Oy kullananlar toplam mevcudun yarısı bile değil. Verdiğim kaynaktan teyit edebilirsiniz, en az 333 milletvekili gözüküyor.
Tesekkür ederim Levent kardesim.
Fakat bunlarin arasinda ölenler de oluyor, onlarin yerine baskalari seciliyor ve fakat iki kisinin ismi listede yer aliyor.