M. Kemal Atatürk nasıl Cumhurbaşkanı oldu? Cumhuriyet nasıl ilan edildi ?
*
Resimleri orjinal boyutunda görmek için üzerlerine tıklayınız
29 Ekim 1923 tarihli Meclis tutanağının ilk sayfası
***
Malumunuz olduğu üzere M. Kemal, 28 Ekim 1923 akşamı Çankaya’daki meşhur sofrasında “yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz” der. Ertesi gün yapılacak işlerle ilgili olarak “gerekli direktifleri verir.”[1]
Ve Cumhuriyet, 29 Ekim 1923’te Meclis’te bulunan 158 milletvekilinin oylarıyla kabul edilir.[2] Bu karardan 15 dakika sonra ise Cumhurbaşkanı seçimine geçilir ve M. Kemal 158 kişinin oylarıyla Cumhurbaşkanı seçilir.[3] Halbuki Mahmut Goloğlu’na göre Meclis 287 milletvekilinden oluşuyordu.[4] Dursun Gök ise “Ikinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi (1923-1927)” isimli çalışmasında Meclis’e seçilenlerin 287 kişi olduğunu belirledikten sonra istifa ve yeniden seçilmelerle bu sayının 314’e kadar çıktığını açıklamakta[5], ancak hemen ardından II. TBMM mebuslarının mesleki dökümünde Mehmet Turhan’ın “Siyasal Elitler” kitabından yaptığı alıntı ile bu oranı 333 olarak göstermektedir.[6] Peki diğer milletvekilleri neredeydi?
*
29 Ekim 1923 tarihli orjinal Meclis tutanağının 119. sayfasında M. Kemal’in 158 Milletvekilinin oyuyla seçildiği yazmaktadır
***
Bu da TBMM’ce latinize edilmiş tutanak… 158 Milletvekili tarafından seçildiğini gösteriyor.
***
Neredeydi bunlar? Hepsi anlaşarak toplu halde tiyatro oyunu izlemeye mi gitmişlerdi? Iyisi mi biz bu sualin cevabını “yobaz” diyemeyeceğimiz bir tarihçi olan Yılmaz Öztuna’ya bırakalım:
“… Cumhuriyet rejimine geçildi. Atatürk böyle istedi. Bir referandum falan yapılmadı. Zaten cumhuriyet, milletvekillerinin ancak yarısının gece meclis oturumuna katılıp müzakeresiz oylanıp kabûl edildi. Diğer yarısına o oturuma katılmamaları için haber gönderildikten başka, gelmemeleri için evlerinin önüne polis dikildi. 1923 meclisi milletvekili sayısının, cumhuriyet için oy verenlerin iki misli olduğu rakamların belâgati ile açıktır. Üstelik bu, Ikinci Meclis’tir.”[7]
Evlerinin önüne polis dikilmiş…
*
Yılmaz Öztuna’nın Türkiye gazetesinde çıkan yazısı… “Meclise gelmemeleri için Milletvekillerinin evlerinin önüne polis dikildi”
***
Yani oylamaya meclisin ortalama yüzde 50’si katıl(a)madı. Buna rağmen rejim değiştiriliyor ve reis seçiliyor.
Gördünüz mü Hakimiyet-i Milliye’yi?
***
Benzer yazılar için bakınız;
**********
KAYNAKLAR:
[1] Erik Jan Zürcher, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, (Tercüme eden: Gül Çağalı Güven), Bağlam Yayınları, Istanbul 1992, sayfa 50.
[2] TBMM Zabıt Ceridesi, Içtima 28, 29 Ekim 1923, cild 2, sayfa 96.
[3] TBMM Zabıt Ceridesi, Içtima 28, 29 Ekim 1923, cild 2, sayfa 99. (Orjinali 119. sayfa) Ayrıca bakınız; Ahmet Cemil Ertunç, Cumhuriyetin Tarihi, Pınar Yayınları, 6. Baskı, Istanbul 2011, sayfa 72.
[4] Işıl Çakan, Türk Parlamento Tarihinde II. Meclis, Çağdaş Yayınları, Istanbul 1999, sayfa 86-90.
[5] Dursun Gök, Ikinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi (1923-1927), Siyasi, Sosyal, Iktisadi Gelişmeler, Inkılaplar, Olaylar, Tepkiler, Konya 1995, sayfa 12.
[6] Dursun Gök, Ikinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi (1923-1927), Siyasi, Sosyal, Iktisadi Gelişmeler, Inkılaplar, Olaylar, Tepkiler, Konya 1995, sayfa 14.
[7] Yılmaz Öztuna, “Cumhuriyet’e geçiş biraz sancılı oldu”, Türkiye Gazetesi, 14 Mayıs 2011.
**********
Kadir Çandarlıoğlu
**********
Alıntılarda şu şekilde kaynak belirtiniz:
http://www.belgelerlegercektarih.com
*
*
Belgelerle Gerçek Tarih 
Bir Cevap Yazın